sobota, 6 kwietnia 2013

04. Poznajemy dubickie realia [wszyscy]

Nasz drugi dzień w Dubiczach Cerkiewnych przebiegł na przeprowadzaniu pierwszych wywiadów i pozyskiwaniu nowych informatorów. Każdy z nas wiele dzisiaj przeżył i ma niemało do opowiedzenia dlatego oto przed wami świeżutkie (jeszcze ciepłe) informacje z terenu :)

[Basia] Dzisiaj ponownie odwiedziłam jeden z najbardziej gościnnych domów Dubicz Cerkiewnych. Tym razem powitano mnie pyszną domową bułką z mrożonymi jagodami. Z niebieskimi ustami przeprowadziłam wywiad, podczas którego dowiedziałam się, co króluje na baptyskim stole w Święta Bożego Narodzenia, a mianowicie barszcz z suszonych grzybów, który ma kolor czarny. Ponadto w święto te w domu musi znaleźć się coś związanego z wodą, łąką i lasem – przypomina to świętującym, że wszystko jest stworzone przez Boga. Dowiedziałam się również, że słynny dubicki zalew, nad który podczas Nocy Kupały „ściągają tłumy większe niż na warszawskich ulicach”, powstał ze zlecenia pewnego wójta, który aby ów zalew wybudować, musiał zagarnąć fragmenty pól dubickich mieszkańców. Ci we wściekłości wójta przegonili a dom jego podpalili. Nie wiem ile w tym jest prawdy, ale zalew powstał i miewa się świetnie.

[Kasia] Dzień to był zwykły i ponury jak na zimę tej wiosny przystało. Zasmucone lico etnologa w terenie doskonale jednak rozpromieniają uzyskane od informatorów prezenty. Dostałam dzisiaj bowiem Biblię, 10 świeżych jajek i kostkę smalcu, co bardzo umiliło mój dzień. Coś dla ducha i dla ciała jak to mówią :) Dowiedziałam się również co nieco o okolicznych szeptuchach, o bocianach co to mają czas do jutra żeby znieść jaja, bo inaczej czeka nas posucha i nieurodzaj (w wszeteczeństwo wszelakie przyp.red. :)) i miejscowym trunku o wdzięcznej nazwie Duch Puszczy. A jutro do cerkwi!

[Ada] Zaliczyłam dziś istną huśtawkę emocjonalną. Niby przeprowadziłam miły wywiad z gospodynią nabożeństwa, do niego obiad, wspólne oglądanie rodzinnych albumów, zdjęcia... Ale to tylko jakieś trzy, cztery godziny (razem ze zmywaniem naczyń – w końcu jakoś chciałyśmy się odwzajemnić). A reszta? Mieszanka nadziei, kiedy ktoś podawał mi kolejny adres, i zrezygnowania. Bo jak reagować, kiedy obchodzi się wieś wokoło kolejny raz, stuka znów do drzwi i nikt nie otwiera? Można zacząć uprawiać klamkologię stosowaną. Można też przypomnieć sobie, że kiedy trwoga to do Boga i wstąpić do cerkwi na przedświąteczne nabożeństwo, o którym usłyszało się chwilę wcześniej. Może zrozumiałam niewiele, może stojąca obok pani musiała pokazywać mi, co mam robić, ale zdobyłam nowe doświadczenie, takie, które, mam nadzieję, pomoże lepiej zrozumieć tutejszych. A w ramach łaski dostałam spotkania - „kumpel” Marty przed, informatorka Marleny – po (zaczynamy być widoczni!) i złapana na litość pani, która umówiła się na wywiad z wymarzniętą studentką.

[Marta] Kto rano wstaje albo azymut - sklep
Mizerność mojego wczorajszego zasobu kontaktów sprawiła, że szłam dziś w teren mocno zdeterminowana. Postanowiłam, że co by się nie działo, nie zejdę dopóty, dopóki nie przeprowadzę przynajmniej jednego wywiadu. Rozpoczęłam od sklepu, w którym wczoraj zamówiłam pieczywo. Zastałam tam żonę pana, który mnie obsługiwał, szalenie miłą i ciepłą. Zaczęłyśmy luźno rozmawiać, po drodze umówiłam się na wywiad z jednym panem, który zaopatrzył się w trunek i wyszedł, a my od słowa do słowa przeszłyśmy do regularnego wywiadu. W połowie wpadł pan, który pamiętał mnie, jak robiłam zdjęcia jego kaczkom. Z kolejnymi rozmowa wywiązała się zupełnie naturalnie. Tym sposobem przeprowadziłam ośmioosobowy quasi-focus (sic!). Z jednym z panów odwiedziłam potem inny sklep, gdzie pan ekspedient opowiedział mi o dawnym układzie wsi, trochę o ludziach i historii oraz poczęstował kiełbasą. Na sam koniec zrządzeniem losu natrafiłam na moją ostatnią rozmówczynię, która zaprosiła mnie do domu i udzieliła wywiadu. Oby tak dalej!

[Marlena] Dzisiejszy dzień zapowiadał się dość stresująco, gdyż stała przede mną wizja pierwszych indywidualnych doświadczeń w terenie. Na szczęście udało mi się przeprowadzić wywiad z miłym starszym małżeństwem, w trakcie którego usłyszałam ciekawe historie z ich życia rodzinnego. Zaskakująco, gdy informatorzy rozmawiali ze sobą w gwarze będącej głównie mieszanką białoruskiego i ukraińskiego, byłam w stanie zrozumieć co nieco:) Wywiad uwieńczył posiłek składający się z makreli, pączka i pierników (tak, dość dziwne połączenie), którym uraczyła mnie gospodyni, a jako że jestem biedną, wiecznie głodną studentką – nie odmówiłam i skorzystałam z podlaskiej gościnności (jak to się mawia: jak dają trzeba brać:)). A jutro dalsze „polowania” na informatorów, czy z powodzeniem, to się okaże.

[Marysia] Ten dzień stanowczo nie był dla mnie owocny. Gdy wciąż od nowa przemierzałam dubickie ulice w poszukiwaniu osoby, która zgodziłaby się ze mną porozmawiać, gdzieś z tyłu głowy tłukł mi się krzyk: „Co z wami ludzie, czemu tak niechętnie otwieracie drzwi swoich mieszkań?!”. Pukając do kolejnego domu, który miał pozostać dla mnie zamkniętym, zaczynałam tracić nadzieję. Na szczęście jeden z zaczepionych przeze mnie na ulicy mężczyzn zgodził się spotkać ze mną jutro i porozmawiać, a z jego sąsiadem (chociaż wywiadu udzielić mi nie chciał, tłumacząc się wiekiem i przebytym udarem) odbyłam wyczerpującą pogawędkę. Przychylna dla mnie okazała się też być pani kucharka pracująca w słynnym „Zajeździe u Jana”, która choć nie pochodzi z samych Dubicz, lecz z pobliskiej miejscowości, zgodziła się udzielić mi wywiadu w wolnej chwili. Dzień minął, a ja staram się myśleć optymistycznie o następnych. Oby było już tylko lepiej! 

04. Sobotnie rozrywki [Anna Weronika]

Każdy dzień w Dubiczach rozpoczyna się od dwóch najważniejszych kwestii: (1) jak tam kominek? pali się? oraz (2) jak tu pokonać błotnistą drogę na linii Bachmaty - Dubicze?
Dzisiaj droga pokonana samochodem, i najpierw kierunek GOK i próba teatralna. Przedstawienie o poszukiwaniu żony dla kawalera. Co by aktorów nie peszyć jedziemy dalej, do Orli. I tutaj niespodziewanie dla wszystkich dłuższy przystanek u miejscowej szeptuchy - to Małgosia, reszta kibicowała pod drzwiami. I podsłuchiwała. No to kierunek Bielsk Podlaski i zakupy w Biedronce (w życiu tyle na raz nie kupiliśmy, 2 wielkie kosze, niekończący się taśmociąg jedzenia i paragon fiskalny, długi na pół metra chyba), lumpeks (pokaż mi swoją szafę, a powiem ci gdzie byłeś na badaniach terenowych) oraz główny cel - edukacja muzealna.
Muzeum w Bielsku specjalizuje się w dokumentowaniu, zbieraniu i edukowaniu w zakresie bielskiego ręcznika haftowanego (www.bielskirecznik.pl). A kierowniczka muzeum jest absolwentką poznańskiej etnologii :-)))
No to się z Olą i Małgosią wyedukowałyśmy regionalnie, każda z nas namalowała tradycyjny wzór (w nietradycyjne kolory) na lnianej torbie. Nie ma to jak chwila arteterapii w terenie :-))) Nasze dzieła odbieramy w czwartek (bo muszą je nam przeprasować).
Mikołaj w tym czasie krążył po Bielsku Podl. w poszukiwaniu synagogi - nie znalazł :-(